وقتی سخن از «امنیت» به میان می‌آید، ذهن بیشتر ما به مسائل نظامی یا اجتماعی معطوف می‌شود. اما در جهان امروز، امنیت به‌عنوان یک مولفه کلیدی در صنایع راهبردی نیز مطرح است؛ به‌ویژه در صنایعی مانند خودروسازی که مستقیم با جان، مال و آسایش میلیون‌ها نفر سروکار دارد.
ایرانخودرو به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان خودرو در خاورمیانه، نه‌تنها یک شرکت صنعتی، بلکه یک بازیگر مهم در تامین امنیت اقتصادی، شغلی و اجتماعی کشور ایران به‌شمار می‌رود.
نگاهی به تاریخچه تولید و ایمنی در ایرانخودرو
ایرانخودرو از زمان تولید نخستین پیکان در سال ۱۳۴۶ تا تولید محصولات روزآمدی مانند دنا، تارا، ری‌را و هایما، همواره در مسیر ارتقای کیفیت، ایمنی و فناوری گام برداشته است. در دهه ۸۰ شمسی، با ورود سامانه‌های ایمنی مانند ترمز ABS، کیسه‌هوای راننده و سرنشین، کمربند ایمنی پیش‌کشنده و سیستم‌های الکترونیکی پایدارکننده (ESP) در برخی مدل‌ها، نگاه به ایمنی وارد فاز جدیدی شد.
در سال‌های اخیر، پروژه‌هایی نظیر ری‌را، تارا، سورن‌پلاس، راناپلاس و دناپلاس با تمرکز بر ایمنی سرنشینان توسعه یافته‌اند و نتایج تست‌های ایمنی داخلی و برخی تست‌های بین‌المللی، بهبود شاخص‌ها را تایید کرده‌اند.
ابعاد مختلف امنیت در محصولات ایرانخودرو
امنیت سرنشینان: با نصب کیسه‌های هوای چندگانه، ساختار مقاوم اتاقک خودرو، بهینه‌سازی کمربند ایمنی و استفاده از سیستم ترمزهای پیشرفته، امنیت فیزیکی سرنشینان در برابر تصادف افزایش یافته است.
| مدل خودرو | رده‌بندی ایمنی داخلی | تعداد کیسه هوا | سیستم پایدارکننده (ESP) | ترمز ABS |
| ری را | خیلی خوب | ۴ | دارد | دارد |
| تارا اتومات | خیلی خوب | ۴ | دارد | دارد |
| دناپلاس | خوب | ۴ | دارد | دارد |
| سورن‌پلاس | خوب | ۲ | دارد | دارد |
امنیت خودرو در برابر سرقت و تخریب:
ایرانخودرو در محصولات جدید از سیستم‌های قفل مرکزی هوشمند، قفل ایموبیلایزر و هشدار ضدسرقت بهره برده است. همچنین در برخی مدل‌ها مانند ری‌را امکان اتصال به اپلیکیشن و کنترل از راه دور نیزاضافه شده است (خودروی متصل).
امنیت تامین قطعات و زنجیره‌تامین: یکی از مزایای رقابتی ایرانخودرو، داشتن زنجیره‌تامین گسترده داخلی است. بیش از ۷۰ درصد قطعات توسط سازندگان داخلی تامین می‌شود که کاهش ریسک وابستگی خارجی را درپی دارد و در شرایط تحریمی به‌معنای امنیت ملی صنعتی است.
امنیت پس از خصوصی‌سازی؛ رویکرد بخش‌خصوصی به کیفیت و ایمنی
با اجرای سیاست‌های خصوصی‌سازی مدیریت در ایرانخودرو، فضای رقابت، شفافیت مالی و انگیزه برای جذب سرمایه و فناوری ارتقا یافته است. بر این اساس فعالان بخش‌خصوصی برنامه‌هایی برای همکاری با شرکت‌های طراحی پلت‌فرم (از جمله چینی و اروپایی) جهت طراحی و توسعه محصولات جدید مطابق با آخرین ویرایش استانداردهای بین‌المللی ایمنی دارند.
مقایسه با خودروسازان دیگر
| ویژگی‌ها | ایرانخودرو | پژو فرانسه | چری چین | تویوتا ژاپن |
| سهم قطعات داخلی (%) | 70% | ۵۰% | ۶۵% | ۴۵% |
| تعداد ایربگ در مدل اقتصادی | ۰۲-آوریل | ۶ | ۴ | ۶ |
| استاندارد تست تصادف | داخلی + بومی‌سازی Euro-NCAP | Euro-NCAP | C-NCAP | J-NCAP |
| پایگاه‌های تولید در کشور | گسترده | ندارد | نمایندگی مونتاژ | نمایندگی فروش |
مقایسه مرگ‌ومیر ناشی از تصادف در ایران و نقش ایمنی خودرو
| دهه / سال | توضیح تغییرات مهم | میزان ایمنی خودروها (نسبی) | میانگین عمر خودروها | تعداد مرگ‌ومیر ناشی از تصادف در کل کشور |
| دهه ۱۳۸۰ (مثلاً ۱۳۸۴) | کمبود کیسه هوا، نبود ESP، ضعف ساختار | ضعیف (پیکان، پراید، پژو ۴۰۵) | بالا (خودروهای فرسوده) | حدود ۲۷,۷۰۰ نفر در سال |
| دهه ۱۳۹۰ (مثلاً ۱۳۹۵) | ورود ترمز ABS، کیسه هوا ۲ عدد | متوسط (رانا، دنا، سمند با ABS) | بهبود نسبی | حدود ۱۵,۹۰۰ نفر در سال |
| دهه ۱۴۰۰ (مثلاً ۱۴۰۲) | ایربگ ۴تایی، استفاده از ESP و بهبود ایمنی شاسی | بهتر (ری را ،تارا، دنا پلاس، هایما) | ترکیبی | حدود ۱۷,۰۰۰ نفر در سال |
در سال ۱۳۸۴ نرخ مرگ‌ومیر به ازای هر ۱۰ هزار وسیله‌نقلیه حدود ۳۸ نفر بود؛ اما این نرخ در سال ۱۴۰۲ به حدود ۱۳ نفر کاهش یافته است. بخشی از این کاهش مستقیما با بهبود در ایمنی خودروها و مجهز شدن به فناوری‌هایی مثل کیسه‌هوا، ترمز ABS و سیستم پایدارکننده (ESP)، طراحی شاسی مقاوم، سیستم هشداردهنده و ترمز اضطراری مرتبط است.
در پایان باید اضافه کرد در شرایطی که امنیت صنعتی، اشتغال‌زایی پایدار و کاهش وابستگی فناورانه از اولویت‌های اصلی کشور است، ایرانخودرو با برخورداری از زنجیره‌تامین قوی، نیروی انسانی ماهر، ظرفیت صادرات و اراده برای به‌روز شدن در ایمنی و کیفیت یک دارایی ملی محسوب می‌شود و می‌تواند هم در بازار داخلی و هم در بازار خارجی، نقشی جدی ایفا کند.
